tłum: Monika Jaros, Adriana Staniak, Aleksandra Zawadka
1973
Styczeń
1.01
Wykorzystując uroczystości Światowego Dnia Pokoju, grupa katolików inicjuje akcję o charakterze antykolonialnym. Zajmuje Capela do Rato (Kaplica M.B. Dobroci przy placu Largo do Rato) w Lizbonie i rozpoczyna strajk głodowy, organizując w tym samym czasie otwartą debatę dla katolików i niekatolików na temat wojny kolonialnej, co było całkowicie zabronione przez reżim.
2.01
Oddział Policji Interwencyjnej, dowodzony przez kapitana Maltesa Soaresa, około godziny 19 wkracza do Kaplicy i aresztuje 70 osób.
Kwiecień
4-8.04
W Aveiro odbywa się III Kongres Opozycji Demokratycznej. Jego obradom towarzyszą ciągłe represje, takie jak atak Policji Interwencyjnej na uczestników cichej procesji, której uczestnicy udawali się na lokalny cmentarz do grobu Mário Sacramento.
Czerwiec
1-3.06
W Porto odbywa się I Kongres Kombatantów Wojny Kolonialnej, przy pomocy którego rząd stara się pokazać, w kraju i poza nim, entuzjastyczne przystąpienie żołnierzy do realizacji polityki kolonialnej. Antydemokratyczna forma organizacji kongresu wywołuje szeroki sprzeciw w siedzibie Sił Zbrojnych: w Portugalii kontynentalnej Ramalho Eanes, Hugo dos Santos, Vasco Lourenço i inni stają na czele ogromnego protestu. W tym samym celu zebranych zostaje czterysta podpisów oficerów zawodowych służących w Gwinei. Zostaje również wysłany na Kongres telegram podpisany przez Marcelino da Mata i Rebordão de Brito.
Lipiec
13.07
W Dzienniku Ustaw (Diário do Governo) zostaje opublikowany Dekret Nr 353/73 (a następnie 409-73 z niewielkimi poprawkami) określający nowe, korzystniejsze i łatwiejsze do spełnienia warunki przyjmowania oficerów do służby zawodowej. Powoduje to rosnący sprzeciw oficerów już do niej należących. Niezadowolenie oficerów stanie się jedną z przyczyn powstania przyszłego Ruchu Kapitanów (Movimento dos Capitães).
Sierpień
18.08
Zebranie dwudziestu kapitanów w sali gier Klubu Wojskowego w Bissau. Analizują ustawę i uznają ją za znieważającą, etycznie i materialnie, większość kapitanów armii zawodowej. Dyskutują, jaką postawę należy przyjąć i wybierają komisję do opracowania projektu listu, który ma zostać wysłany do najważniejszych jednostek Sił Zbrojnych oraz do ministra edukacji.
25.08
Lektura i końcowa dyskusja na temat dokumentu, który uzyskał 51 podpisów. Zostaje powołana Komisja, w skład której wchodzą major Almeida Coimbra oraz kapitanowie Matos Gomes, Duran Clemente i Antonio Caetano.
Wrzesień
9.09
Po spotkaniu przy Świątyni Diany (Templo de Diana) w Evorze, 136 oficerów udaje się do Alcáçovas, do posiadłości rodziny kapitana Diniza de Almeidy, gdzie oficjalnie powstaje Ruch Kapitanów (Movimento dos Capitães). Zostaje wysunięte żądanie anulowania Dekretu 353/37. Petycja ma zostać dostarczona do Pałacu Prezydenckiego i do Rady Ministrów przez kapitanów Lobato Faria i Clementino Pais.
– W tym samym miesiącu 94 kapitanów i młodszych oficerów, przebywających na misji w Angoli, podpisuje i wysyła list protestacyjny do Marcelo Caetano. W Mozambiku powstaje identyczny dokument, który uzyskuje 106 podpisów wśród oficerów wysokich rangą, kapitanów i oficerów niższych rangą.
13.09
Otelo Saraiva de Carvalo na koniec zebrania, które odbywa się w sali spotkań Grupy Artylerii Polowej w Bissau, otrzymuje pełnomocnictwa do wstąpienia do Ruchu w Lizbonie, ma się stać rzecznikiem swoich towarzyszy broni.
24.09
Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC – Partido Africano para a Independência da Guiné e Cabo Verde) proklamuje, w Mandina do Boé, niepodległość terytorium Gwinei Bissau.
Październik
6.10
Zostaje zorganizowane walne zgromadzenie, z konieczności podzielone na cztery spotkania – brak odpowiednio dużej sali, by pomieścić delegatów z prawie wszystkich jednostek wojskowych. Dyskutowane jest stanowisko, jakie ma zająć Ruch w przypadku, gdy rząd nie zrezygnuje z wprowadzenia dekretów w życie. Zostaje ustalone, że odpowiedzią będą indywidualne wnioski o dymisję.
28.10
Wybory do Zgromadzenia Narodowego. Opozycja Demokratyczna (CDE – Comissão Democrática Eleitoral) wycofuje się. Wybory mogą zostać uznane za sfałszowane.
Listopad
7.11
Zmiany w Ministerstwie Obrony: generał Sá Viana Rebelo i sekretarz stanu Alberty Correia zostają odsunięci. Na ich miejsce zostają powołani: na stanowisko ministra obrony narodowej – profesor Joaquim da Silva Cunha, dotychczasowy Minister Terytoriów Zamorskich; na stanowisko ministra wojska – generał w rezerwie Alberto Andrade e Silva. Pułkownik artylerii Carlos Viana de Lemos zostaje powołany na podsekretarza w Ministerstwie Wojska.
24.11
Tymczasowe komisje Ruchu Kapitanów: Koordynująca i Doradcza, obradują na tyłach budynków kolonijnych dla dzieci pracowników dziennika O Século w São Pedro do Estoril. Konieczne jest znalezienie odpowiedniego rozwiązania i wybranie Komisji Koordynującej w ostatecznym składzie, tak by rzeczywiście reprezentowała Ruch. „Wojna o dekret” powinna przejść w nową fazę walki. Delegaci są proszeni o zapoznanie się z opinią swoich jednostek dotyczącą przyszłości Ruch Kapitanów.
Grudzień
1.12
Zebranie w Klubie Rekreacyjnym w Óbidos. Po ustaleniach dotyczących podstawowych celów Ruchu, które nie wykraczają poza żądania o charakterze wojskowym, podjęto ważne decyzje:
– zostaje przegłosowana kandydatura generała Costy Gomesa, który, jako dowódca cieszący się dużym szacunkiem, powinien zostać zaproszony do Ruchu;
– zostaje podjęta decyzja o rozszerzeniu Ruchu o Marynarkę Wojenną i Siły Powietrzne;
– zostaje wybrana Komisja Koordynująco-Wykonawcza (Comissão Coordenadora e Executiva – CCE), składająca się z 3 oficerów reprezentujących każdą formację oraz służby pomocnicze.
5.12
Pierwsze posiedzenie nowej Komisji Koordynująco-Wykonawczej (Comissão Coordenadora e Executiva – CCE) w domu na plaży w Costa da Caparica. W oparciu o żądania wojskowych zostaje przygotowany wniosek, który ma trafić do przedstawicieli pozostałych formacji wojskowych. Dokument tak odważny, że może się stać bardzo mocną formą nacisku na rząd. Zostaje wybrane kierownictwo Komisji, w skład którego wchodzą: majorzy Vítor Alves i Otelo Saraiva de Carvalho oraz kapitan Vasco Lourenço.
17.12
Dostrzec można pewne sygnały świadczące o przygotowaniach skrajnej prawicy do zamach stanu. Zaangażowani w nie generałowie Kaúlz de Arriaga, Silvino Silvério Marques, Joaquim Luz Cunha i Henrique Troni są gotowi do przejęcia władzy.
22.12
Zostają unieważnione Dekrety 353/73 i 409/73 – te, które były bezpośrednią przyczyną powstania Ruchu Kapitanów. Istnieje obawa, że większość żołnierzy zaniecha dalszej walki.
1974
Styczeń
14-17.01
Działania podejmowane przez Fort Wyzwolenia Mozambiku (FRELIMO – Frente de Libertação de Moçambique) nadają wojnie kolonialnej w Mozambiku nowy wymiar. Około 400 mieszkańców miasta Beira (białych i czarnych), wcielonych do oddziałów Policji Międzynarodowej i Ochrony Państwa/Generalnej Dyrekcji Bezpieczeństwa (PIDE/DGS – Polícia Internacional e de Defesa do Estado/Direção-Geral de Segurança), manifestuje okazując wściekłość i znieważając Siły Zbrojne.
23.01
Decyzją kierownictwa Ruchu powstaje pierwszy okólnik (Circular n° 1/74). Zostaje szeroko rozpowszechniony. Znajduje się w nim opis wydarzeń, które miały miejsce w Mozambiku i apel o to, aby każdy żołnierz zgodnie z zasadami największej dyscypliny angażował się w wymaganie szacunku dla instytucji wojskowych. Otelo Saraiva de Carvalho i Vasco Lourenço spotykają się ze gen. Spínolą, przekazując mu stanowisko Ruchu. Treść Okólnika będzie cytowana w BBC, w Le Monde i w stacji Rádio Portugal Livre w Algierze.
Luty
5.02
Ruch Kapitanów upolitycznia się w bardzo szybkim tempie. Staje się konieczne stworzenie programu. W związku z tym dochodzi do posiedzenia Komisji Koordynująco-Wykonawczej (Comisão Coordinadora e Executiva – CCE) w poszerzonym składzie, podczas którego zostaje wybrana Komisja ds. Redagowania Programu Ruchu (Comissão de Redação do Programa do Movimento). W jej skład wchodzą podpułkownik Costa Brás, majorzy Melo Antunes i José Maria Azevedo oraz kapitan Sousa e Castro.
23.02
Publikacja książki “Portugal e o Futuro” („Portugalia i przyszłość”) autorstwa António de Spínoli. Nakład zostaje szybko wyczerpany, książka odnosi ogromny sukces. Generał broni w niej rozwiązań politycznych a nie militarnych w odniesieniu do terytoriów zamorskich. Upublicznia również konflikt dotyczący rozwiązania problemów kolonialnych istniejący wewnątrz władz reżimu.
Marzec
5.03
Posiedzenie plenarne Ruchu Sił Zbrojnych (MFA – Movimento das Forças Armadas) w Cascais, ostatnie przed 25 kwietnia. Obecnych jest 194 oficerów, przedstawicieli jednostek Piechoty, Artylerii, Kawalerii, Inżynierii, Administracji Wojskowej, Wojsk Łączności, Służb Zaopatrzeniowych, Wojsk Spadochronowych i Sił Powietrznych, reprezentujących 602 żołnierzy. Pod dokumentem o charakterze politycznym zatytułowanym “O Movimento, As Forças Armadas e a Nação” („Ruch, Siły Zbrojne i Naród”) podpisuje się 111 osób.
6.03
Marcelo Caetano zagorzale broni polityki rządu wobec kolonii w wystąpieniu przed Zgromadzeniem Narodowym transmitowanym przez RTP (Rádio e Televisão de Portugal – portugalski publiczny nadawca radiowo-telewizyjny). W jego następstwie deputowani zatwierdzają wniosek o poparcie dla „polityki zamorskiej rządu”.
9.03
Kapitanowie Vasco Lourenço, Antero Ribeiro da Silva i Pinto Soares zostają zatrzymani. Dwaj pierwsi po kilku dniach zostają przymusowo przeniesieni, odpowiednio, na Azory i na Maderę, podczas gdy trzeci zostaje umieszczony w placówce szpitalnej.
14.03
Kierownictwo Sił Zbrojnych i Sił Bezpieczeństwa oraz generałowie dowódcy trzech formacji udają się do S.Bento (siedziby portugalskiego Parlamentu), by zapewnić przewodniczącego Rady Ministrów i rząd o swojej wierności i wsparciu dla polityki zamorskiej. Wypowiadają się w imieniu swoich jednostek.
15.03
Gazety publikują dużą czcionką informację na temat odsunięcie od pełnienia funkcji generałów Francisco da Costa Gomesa – Szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych (CEMGFA – Chefe do Estado-Maior General das Forças Armadas) i jego zastępcy Antónia de Spínoli.
16.03
O 4 nad ranem, jedna kolumna 5. Pułku Piechoty w Caldas da Rainha, dowodzona przez kapitana Armando Marquesa Ramosa, opuszcza koszary. Celem jest przeprowadzenie zamachu wojskowego i obalenie rządu w Lizbonie. W odległości zaledwie 3 kilometrów od stolicy okazuje się, że wojska nie mają żadnego wsparcia. Przedwcześnie i źle zaplanowana akcja kończy się niepowodzeniem. Dwustu żołnierzy – oficerów, sierżantów i poborowych – zostaje aresztowanych. Wśród nich podpułkownik João de Almeida Bruno, majorzy Manuel Monge i António Casanova Ferreira oraz kapitanowie Marques Ramos i Virgílio Varela. Było to jednak ważne doświadczenie przed 25 Kwietnia.
18.03
Otelo i Vítor Alves sporządzają Okólnik 2/74 (Circular n°2/74). Przedstawiają w nim analizę wydarzeń i apelują o wytrwałość i stanowczość w realizacji celów Ruchu.
– Spotykają się z Melo Antunesem w Café Londres i proszą o opracowanie, na podstawie manifestu zatwierdzonego na posiedzeniu z dnia 5.03., programu politycznego Ruchu Oficerów Sił Zbrojnych (MOFA – Movimentos dos Oficiais das Forças Armadas).
– Dziennik República, kierowany przez Raula Rêgo, od zawsze łączony z opozycją wobec Nowego Państwa (Estado Novo), publikuje w zawoalowanej formie, w dziale sportowym, wiadomość zatytułowaną „Kto powstrzyma lwy”, w której stwierdza, że przegrano bitwę, ale nie przegrano wojny.
21.03
W czasie spotkania, które odbyło się z inicjatywy kapitana Luisa Macedo z 1. Pułku Inżynieryjnego (RE1- Regimento de Engenharia 1), w górnej części Parku Edwarda VII, a w którym bierze udział Otelo, ten ostatni zostaje poproszony o przyjęcie dowództwa Ruchu. Otelo akceptuje prośbę Luisa Macedo wypowiedzianą w imieniu wielu towarzyszy i mianuje go swoim adiutantem operacyjnym.
22.03
Zebranie w domu Vítora Alvesa w wąskim gronie oficerów Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych i Marynarki Wojennej. Melo Antunes odczytuje pierwszą wersję programu politycznego Ruchu, która przez wszystkich zostaje zaakceptowana.
– Melo Antunes oznajmia, że, jak na ironię losu, na własną prośbę złożoną niewiele wcześniej (!), tej samej nocy wyjeżdża do Ponta Delgada, gdzie obejmie stanowisko w Komendzie Terytorialnej Azorów (CTIA – Comando Territotrial dos Açores). Zostaje ustalona zaszyfrowana treść telegramu, który będzie informował o wielkim dniu: „Ciocia Aurora przyjeżdża dnia… Uściski, António”.
– Komendant Almada Contreiras odprowadza Melo Antunesa na lotnisko i zostaje przedstawiony Álvaro Guerrze, dziennikarzowi gazety República.
24.03
Zbiera się Komisja Koordynująco-Wykonawcza (CCE – Comissão Coordinadora e Executiva), która jednomyślnie aprobuje przejęcie odpowiedzialności za militarne i polityczne przygotowanie Ruchu przez pozostałych dwóch aktywnych członków kierownictwa Ruchu. Otelo zgadza się w obecności zebranych na przygotowanie szkicu planu operacyjnego i opracowanie „porządku operacji”. Zapewnia, że zamach, tym razem prowadzący do zwycięstwa, zostanie przeprowadzony między 20 a 29 kwietnia.
28.03
Marcelo Caetano bierze udział w ostatnim programie RTP z cyklu „Conversas em família” („Rodzinne rozmowy”).
Kwiecień
15.04
Otelo Saraiva de Carvalho kończy Ogólny Plan Operacyjny, któremu nadaje symboliczny tytuł Viragem Histórica (Historyczny zakręt). Dzieli kraj na dwie duże strefy operacyjne: Obszar Północny i Resztę Kraju i 4 strefy mniejsze. Jednostki z północy powinny zająć Porto, w tym najważniejsze punkty strategiczne: Kwaterę Główną, siedzibę sił bezpieczeństwa, stacje radiowe i telewizyjne, lotnisko oraz mosty. Jednostki stacjonujące na południe od rzeki Douro powinny wykonać podobny manewr w stolicy. Niektóre z zadań taktycznych mają być wykonane przez elewów Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) i Praktycznej Szkoły Artylerii (EPA – Escola Prática da Artilharia). Tego samego dnia plan zostaje dostarczony do podpułkownika Garcii dos Santos, aby opracował Aneks dotyczący Łączności.
– W restauracji Califa (w lizbońskiej dzielnicy Benfica) spotykają się Otelo, kapitan Federico Morais oraz porucznicy Luís Pessoa i Miguel Amado. Tworzą plan przejęcia siedziby RTP (Rádio e Televisão de Portugal – portugalski publiczny nadawca radiowo-telewizyjny)
– Na nadawcę komunikatów Ruchu Sił Zbrojnych (MFA) zostaje wybrana stacja Rádio Clube Português (R.C.P.), która posiada zasięg ogólnokrajowy, dociera również do terytoriów zamorskich i co godzinę nadaje serwis informacyjny dla wszystkich regionów Portugalii. Posiada również własną siedzibę przy ulicy rua Sampaio e Pina 26, niewielkie studio z niezależnym, działającym automatycznie, generatorem prądu, a także radio-telefon do komunikacji ze studiem w Porto Alto.
Połowa kwietnia
Álvaro Guerra, łącznik między oficerami Ruchu Sił Zbrojnych (MFA) a środowiskami cywilnymi, otrzymuje wsparcie środowiska gazety República. Współpracują z nim redaktor naczelny Raul Rêgo, a także dziennikarze Álvaro Belo Marques, Fernando Assis Pacheco, José Jorge Letria, Carlos Albino, Vítor Direito, Fernando i João Matos Silva oraz Eugénio Alves.
16.04
Otelo Saraiva de Carvalho spotyka się, w 1. Pułku Inżynieryjnym (RE1- Regimento de Engenharia 1), z majorem Eurico Corvacho, któremu przedstawia ogólny zarys planowanych działań ze szczególnym uwzględnieniem ruchów wojsk, które mają być przeprowadzone na północy kraju. Na prośbę tego ostatniego do operacji zostają dodane siły Centrum Kształcenia Sił do Działań Specjalnych (CIOE – Centro de Instrução de Operações Especiais) z Lamego, które mają wzmocnić oddziały z Porto.
17.04
W czasie spotkania w mieszkaniu Dinisa de Almeidy, Otelo Saraiva de Carvalho przydziela zadania delegatom ze Zgrupownia Północ – November (Agrupamento Norte – November). Obecni są wszyscy łącznicy z tego regionu. Spotkania tego typu będą cykliczne.
18.04
Tym razem w swoim domu Otelo Saraiva de Carvalho przydziela zadania delegatom ze Sektora Centralnego – Charlie (Sector Centro – Charlie), do których zalicza się kapitan Correia Bernardo, reprezentujący Praktyczną Szkołę Kawalerii (EPA- Escola Prática da Cavalaria) w Santarém.
19.04
Otelo Saraiva de Carvalho przydziela zadania delegatom z Sektora Południowego – Sierra (Sector Sul – Sierra) w domu majora Fernandesa da Mota.
20.04
Na najważniejszym zebraniu w rezydencji ojca porucznika Américo Henriquesa, w Cascais, Otelo Saraiva de Carvalho przydziela zadania delegatom z jednostek z Lizbońskiego Okręgu Wojskowego – Lima (Região Militar de Lisboa -Lima).
– Wnioski końcowe z tekstów politycznych, których redakcję koordynował Victor Alves, a Franco Charais, Costa Brás, Vasco Gonçalves, Nuno Lopes Pires i Pinto Soares, ze strony Sił Zbrojnych; Vitor Crespo e Lauret, przy niewielkiej pomocy Telesa e Contreiras oraz z okazjonalną pomocą majora Marynaki Wojennej Morais e Silva i kapitana Seabry. Od tego momentu Otelo jest odpowiedzialny za kontakty ze Spínolą, które ze względów bezpieczeństwa utrzymuje za pośrednictwem majora kawalerii w rezerwie, Carlosa Alexandre de Moraisa. Z jego inicjatywy zostają wprowadzone pewne korekty: wprowadzona nazwa Ruch Sił Zbrojnych (MFA) zamiast wcześniejszej „Ruch Oficerów Sił Zbrojnych” (MOFA – Movimento dos Oficias das Forças Armadas) oraz Rada Ocalenia Narodowego (Junta de Salvação Nacional- JSN) zamiast Rządu Wojskowego (Directório Militar).
21.04
Spotkanie (w Oeiras) Otelo i majora Moura Calheiros z pułkownikami Rafaelem Durão (reprezentantem generała Spínoli) i Fausto Marquesem, które ma na celu potwierdzenie wparcia Pułku Strzelców Spadochronowych (Regimento dos Caçadores Páraquedistas), dowodzonego przez ostatniego z oficerów. Inicjatywa nie uzyskuje potwierdzenia.
22.04
00:01 Od początku tego dnia, wszyscy delegaci Ruchu w jednostkach wojskowych utrzymują stan gotowości w oczekiwaniu na ostateczne instrukcje od agentów łącznikowych.
– Praktyczna Szkoła Wojsk Łączności (A Escola Prática de Transmissões- EPTm) z Sapadores na wniosek podpułkownika Garcii dos Santos i za zgodą Sztabu Generalnego (EME – Estado Maior do Exército) otrzymuje zgodę na utworzenie bezpośredniej linii łączności z 1. Pułkiem Inżynieryjnym ( RE1- Regimento de Engenharia 1) w Pontinha. Natychmiast rozpoczyna się jej montaż trwający 24 godziny i nadzorowany przez kwatermistrza Cedourę. Takie rozwiązanie pozwoli Stanowisku Dowodzenia MFA stały nasłuch radiostacji wojskowych i należących do służb bezpieczeństwa. Wparcie techniczne powierzono pierwszej jednostce woskowej, w której służyli kapitanowie Fialho da Rosa oraz Veríssimo da Cruz e Madeira.
Ok. 11:00 – Kapitan Costa Martins nawiązuje kontakt z João Paulo Dinisem z Rádio Clube Português (R.C.P.), który był podwładnym Otela w Gwinei. Celem spotkania jest ustalenie sygnału, który nadany przez radio będzie rozpoczynał akcję Ruchu. Radiowiec, który nie zna emisariusza i nie ufa mu w końcu zgadza się na spotkanie wieczorem we trzech w jednym z lizbońskich barów.
Wieczór – Zebranie Otela, w Reboleira, z grupami komandosów koordynowanych przez majora Jaime Nevesa.
23.04
00:15- Otelo Saraiva de Carvalho i Costa Martins ochraniani przez majora Costę Nevesa, spotykają się w barze Apolo 70 z João Paulo Dinisem. Ten wyjaśnia, że pracuje jedynie w porannym programie Carrocel de R.C.P ( Karuzela w Radio Clube Portuguê) więc nie będzie mógł wyemitować odpowiedniego sygnału. Otrzymują jednak zapewnienie nadania kolejnego ustalonego sygnału („Zostało pięć minut do północy. Paulo de Carvalho zaśpiewa teraz „E depois do Adeus”) za pośrednictwem Emissores Associados de Lisboa (E.A.L.), które dysponują zasięgiem do ok. 100-150 km od Lizbony. Znikomy zasięg nadajnika sprawia, że potrzebna będzie emisja drugiego sygnału przez radiostację o zasięgu ogólnokrajowym.
– Następnie udają się w pobliże Lizbońskiego Zakładu Penitencjarnego, gdzie oczekują na wiadomość od byłego spikera Programu Sił Zbrojnych w Bissau dotyczącą składu ekipy radiowej, która będzie pełniła dyżur w Rádio Clube Português (RCP) 25 kwietnia nad ranem. Ten dowiaduje się, że za serwis informacyjny będzie odpowiedzialny Joaquim Furtado. Nie zna go więc nie ryzykuje nawiązania z nim kontaktu.
Rano – Otelo umieszcza w bagażniku swojego samochodu, zaparkowanego na terenie Akademii Wojskowej, aparaty radiowe Racal, otrzymane przez Garcię dos Santosa, które są przeznaczone dla jednostek nie dysponujących sprzętem transmisyjnym, w szczególności dla Centrum Szkolenia Obrony Antyrakietowej i Ochrony Wybrzeża (CIAAC – Centro de Instrução Anti-Aérea e de Costa) i dla 3. Pułku Kawalerii (RC3- Regimento de Cavalaria 3).
Koniec poranka – Álvaro Guerra, z którym w imieniu Ruchu kontaktuje się Almada Contreiras aby ustalić emisję sygnału radiowego o ogólnokrajowym zasięgu będącym znakiem do rozpoczęcia operacji, prosi Carlosa Albino, swojego kolegę z gazety República i jednego z odpowiedzialnych za Limite – program niepodległościowy na antenie radia Renascença, o wyemitowanie, 25 kwietnia nad ranem, piosenki Venham mais Cinco (Niech przyjdzie jeszcze pięciu) w wykonaniu José Afonso. Carlos Albino prosi o przekazanie informacji, że piosenka została zakazana przez wewnętrzną cenzurę Radia Renascença. Proponuje inne, a wśród nich piosenkę Grândola, Vila Morena.
15:00 – Otelo wręcza majorowi Neves Rosa zestaw dokumentów do powielenia (wykaz transmisji, zmiany zadań, wskazówki dla grup data-godzina, sposób potwierdzenia godziny H oraz hasła i odzewy w kontaktach między jednostkami wojskowymi).
Zadanie zostaje wykonane w czasie krótszym niż 3 godziny, w przedsiębiorstwie sprzedającym artykuły elektronicznych przy ulicy rua Luciano Cordeiro 78, należącym do wspomnianego oficera, który jest odpowiedzialny za łączność operacyjną wraz z kapitanem Sousa e Castro.
Popołudnie – Spotkanie Otela z podpułkownikiem Correia de Campos, w jednym z barów w lizbońskiej dzielnicy Rego, gdzie ten ostatni wstępuje do Ruchu i wyraża zgodę na dowodzenie 7. Pułkiem Kawalerii przy wsparciu pułkowników Cid, Cadete i Aparício, zaraz po zatrzymaniu kadry oficerskiej tego pułku, które zostanie przeprowadzone przez grupę komandosów dowodzoną przez majora Jaime Nevesa.
18:00 – W Alei Sidónio Pais w pobliżu Parque Eduardo VII, Otelo rozpoczyna przekazywanie zapieczętowanych dokumentów, zawierających ostateczne instrukcje i egzemplarze reżimowej gazety Época – kodu wybranego do identyfikowania ekip łącznikowych (dwóch oficerów na jednostkę, każdy krążący po okolicy swoim samochodem, za każdym razem inną trasą , gotowi na wszelkie ewentualności). Niektórzy otrzymują jeszcze materiały z przekazów radiowych.
20:00- W miejscu zamieszkania komendanta Vitora Crespo, w lizbońskiej dzielnicy Restelo, odbywa się ostatnie spotkanie Otela i Vitora Alvesa z reprezentantami marynarki wojennej, w szczególności z komendantami Geraldes Freire i Abrantes Serra. Obaj potwierdzają zachowanie neutralności sił floty morskiej.
– Kapitan Santa Clara Gomes, oficer łącznikowy, przeprowadza odbiór, w rezydencji kapitana Teófila Bento, porządku akcji dotyczącego Praktycznej Szkoły Administracji Wojskowej (EPAM – Escola Prática da Administração Militar).
2?:00 – Ze względów bezpieczeństwa Otelo spędza noc w 1. Pułku Inżynieryjnym (RE1- Regimento de Engenharia 1) .
23:00- Do Santarém przyjeżdżają kapitanowie Candeias Valente i Torres, oficerowie należący do Ruchu. Przywożą plan operacji przeznaczony dla Praktycznej Szkoły Kawalerii. Komunikują się telefonicznie z pułkownikiem Ribeiro Sardinha, informując, że są już się w mieście, w cukierni Bijou. Pułkownik Ribeiro Sardinha kontaktuje się z kapitanem Salgueiro Maia.
23:30- Kapitan Salgueiro Maia udaje się do cukierni Bijou, na placu Praça do Seminário w Santarém, aby się spotkać z agentami łącznikowymi.
23:55- Do samochodu Salgueiro Maia, zaparkowanego w pobliżu Jardim da República (Ogród Republiki) zostaje dostarczony plan operacji zawierający ustalone ostatnio szczegóły. Samochód Policji Międzynarodowej i Ochrony Państwa/Generalnej Dyrekcji Bezpieczeństwa (PIDE/ DGS – Polícia Internacional e de Defesa do Estado/ Direção-Geral de Segurança) patrolujący teren śledzi kapitana z pewnej odległości.
24.04
3:00 – agent łącznikowy dostarcza majorowi Albuquerque z Centrum Nauki Jazdy (CICA 1- Centro de Instrução e Condução Auto 1) rozkazy operacji dotyczące jednostek ze Strefy Północnej.
Nad ranem – przyjęcie rozkazów operacyjnych w 14. Pułku Piechoty (Regimento de Infantaria 14, RI14) w Viseu. Kapitan Ferreira do Amaral przekazuje instrukcje do Lamego, a kapitan Aprígio Ramalho – do Guardy.
8:00 – Kapitan Castro Carneiro i chorąży Pêgo z Centrum Nauki Jazdy (CICA 1- Centro de Instrução e Condução Auto 1) rozpoczynają podróż w celu dostarczenia rozkazów jednostkom z Lamego (kapitanowi Delgado da Fonseca), Vila Real (kapitanowi Mascarenhas) i Bragançy (kapitanowi Freixo).
8:30 – Oficerowie Praktycznej Szkoły Kawalerii (Escola Prática da Calavaria) związani z Ruchem Sił Zbrojnych (MFA) rozpoczynają, z zachowaniem najwyższej tajemnicy, indywidualne rozmowy z około pięćdziesięcioma żołnierzami (są wśród nich młodsi oficerowie służby zawodowej, chorążowie, aspiranci i szeregowi). Informują młodych żołnierzy, że po otrzymaniu hasła i odzewu operacja może rozpocząć się jeszcze tej samej nocy.
Około 9:30 – Kapitan Santa Clara Gomes, oficer łączności, przekazuje majorowi Cardoso Fontão rozkazy dotyczące zadań 5 Batalionu Strzelców (Batalhão de Caçadores, BC5).
Około 10:00 – Álvaro Guerra informuje Carlosa Albino o ostatecznym wyborze piosenki Grândola Vila Morena na ogólnokrajowe hasło. Zapewnia również o jego nadaniu. Otelo nadaje na Poczcie przy ulicy rua.D. Estefânia zaszyfrowany telegram do Melo Atunesa, zawierający wszystkie informacje o rozpoczęciu przewrotu.
11:00 – Carlos Albino kupuje w księgarni Opinião płytę pt. Cantigas de Maio (Pieśni majowe – album, na którym znajduje się m.in. Grândola Vila Morena), wiedząc, że od grudnia 1973 roku Policja Międzynarodowa i Ochrony Państwa (PIDE – Polícia Internacional e de Defesa do Estado) szykowała atak na biura Limite przy placu Alvalade.
– Kapitan Costa Martins kontaktuje się z João Paulo Dinisem i informuje go, że nadanie sygnału zostało przyspieszone o godzinę.
14:00 – Gazeta República podaje krótką informację, zatytułowaną Limite, o następującej treści: Jakość programu „Limite”, nadawanego codziennie między północą a 2 w nocy w Radiu Renascença (Odrodzenie), poprawiła się w ostatnich tygodniach. Wartość przekazywanych informacji i dobór piosenek sprawiają, że należy słuchać tej audycji.
– Major Neves Rosa oznajmia Otelowi, że ostatni agent łącznikowy wykonał swoje zadanie.
15:00 – Spotkanie organizacyjne Carlosa Albino z Manuelem Tomásem (specjalistą Radia Renascença odpowiedzialnym za program Limite, który niedawno wrócił z Mozambiku i został obwołany demokratą). Spotkanie ma na celu potwierdzenie nadania sygnału. Limite jako program niezależny musiał przechodzić przez dwie cenzury: wewnętrzną Radia Renascença i cenzurę oficjalną, którą reprezentował jeden z pułkowników obecny podczas emisji programu i sprawdzający teksty. Ze względów bezpieczeństwa spotkanie odbywa się poza studiem radiowym
15:30 – Wszystkie szczegóły techniczne nadania sygnału zostają przez nich ustalone w Kościele São João de Brito, gdzie udają, że się modlą.
17:00 – Porucznicy Baluda Cid, Ramos Cadete i Silva Aparício opuszczają Praktyczną Szkołę Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) i udają się w kierunku Lizbony po to by poddać kontroli i zachęcić do współdziałania niektórych oficerów oraz by wyłączyć z użytkowania część pojazdów opancerzonych 7. Pułku Kawalerii ( Regimento de Cavalaria – RC7).
– Manuel Tomás wzywa Leite de Vasconcelos (współodpowiedzialnego za program Limite, który towarzyszył mu w Mozambiku), żeby, pomimo wolnego dnia, „nagrał wiersze” do audycji. Carlos Albino pisze teksty, które mają zostać sprawdzone przez cenzora.
17:30 – Absolwenci Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) kończą przygotowanie sprzętu i materiałów do operacji.
19:00 – Cenzorzy Radia Renscença autoryzują teksty i jedenastominutową audycję według schematu: tekst, piosenka Grândola Vila Morena, tekst, poematy Geografia i Revolução Solar autorstwa Carlosa Albino, piosenka Coro da Primavera (Wiosenny chór).
20:00 – Leite de Vasconcelos nagrywa w Radiu Renascença przekazane mu teksty nie wiedząc, co się za nimi kryje.
21:00 – Otelo przekazuje kapitanowi Antóniowi Ramosowi zawinięty w Jornal do Comércio plik dokumentów oraz worek granatów. Prosi go, żeby całą noc został ze Spinolą oraz innymi zaufanymi oficerami, zapewniając go, że służby mundurowe będą ubezpieczać najbliższe sąsiedztwo rezydencji generała, znajdującej się przy ulicy rua Rafael Andrade.
– Oficerowie Sił Powietrznych (podpułkownik Sacramento Gomes, majorzy Costa Neves i Campos Moura oraz kapitanowie Correia Pombinho, Mendoça de Carvalho, Santos Silva i Santos Ferreire), tworzący 10 Grupę Komandosów, spotykają się przed hotelem Ritz i zaczynają obserwację Rádio Clube Português (R.C.P.).
21:30 – Zamknięcie drzwi Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria). Wojskowi, którzy wyszli z jednostki, wchodzą ponownie w ubraniach cywilnych, aby nie wzbudzić podejrzeń PIDE/DGS (Polícia Internacional e de Defesa do Estado – Policja Międzynarodowa i Ochrony Państwa) patrolującej okolice koszar.
21:50 – Porucznik Sousa e Silva zostaje zastąpiony w funkcji oficera dyżurnego, aby mógł wziąć udział w akcji.
Około 21:45 – Kapitan Santos Coelho z 1 Pułku Inżynierii dołącza do 10 Grupy Komandosów i przekazuje im broń oraz amunicję. Następnie odczytuje porządek operacji i podsumowanie.
22:00 – Otelo wraca do 1. Pułku Inżynierii, gdzie zakłada mundur. Otrzymuje od majora Sanchesa Osório pierwsze cztery komunikaty dostarczone przez Vítora Alvesa oraz informację, że 1 Pułk Piechoty z Amadory nie włącza się do akcji, rezygnując tym samym z obstawiania więzienia w Caxias i ochrony Spinoli. Przekazuje informacje swojemu adiutantowi, by ten dostarczył je grupie komandosów, którzy mają zająć Rádio Clube Português.
– Kapitan Salgueiro Maia, który będzie dowodził kolumną wojskową Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) w operacji Koniec Reżimu, rozpoczyna, na tzw.piętrze oficerskim, krótkie zebranie mające na celu przekazanie rozkazów oraz szczegółów przydzielonych zadań.
22:30 – W kwaterze głównej spotyka się Sztab Generalny Ruchu Sił Zbrojnych (MFA), dowodzony przez majora Otelo Saraivę de Carvalho i w którego skład wchodzą podpułkownicy Garcia Dos Santos i Nuno Fisher Lopes Pires, major Sanches Osório, kapitan Luis Macedo, pomocnicy operacyjni i komendant Vítor Crespo, który zapewnia łączność z Marynarką Wojenną, dzięki stałej obecności komendanta Almeidy Contreirasa w Centrum Łączności Floty (CCA – Centro de Comunicações da Armada). Liczą również na współpracę z czterema oficerami 1. Pułku Inżynieryjnego (RE1- Regimento de Engenharia 1); Frazão, Máximo, Reisem i Cepedą.
22:48 – Błąd techniczny na kilka minut wstrzymuje transmisję Lizbońskich Stacji Nadawczych (E.A.L.), co powoduje cofnięcie się dziesiątków wojskowych, którzy z niecierpliwością czekają na sygnał rozpoczęcia akcji.
Około 22:51 – Przywrócenie transmisji Lizbońskich Stacji Nadawczych
22:55 – Pierwsze hasło: głos João Paulo Dinisa ogłasza: Jest za pięć dwudziesta trzecia. A teraz Paulo de Carvalho z festiwalu Eurowizji 1974 w piosence „Depois do Adeus” („Po pożegnaniu”). To był pierwszy sygnał nadany przez Ruch Sił Zbrojnych (MFA).
23:00 – W Praktycznej Szkole Artylerii (EPA -Escola Prática de Artilharia) w miejscowości Vendas Novas kapitanowie Mira Monteiro i Oliveira Patrício oraz porucznicy Marques Neve, Cabaças Ruaz, Sales Grade, Andrade da Silva i António Pedro aresztują komendanta i zastępcę komendanta jednostki (pułkownika Mário Belo de Carvalho i podpułkownika João Manuela Pereirę do Nascimento), zajmują centrale radiowe i telefoniczne oraz przejmują kontrolę nad sztabem.
– W Praktycznej Szkole Piechoty (EPI – Escola Prática de Infantaria,) zbierają się siły, które prowadziły wspólne ćwiczenia w terenie.
– 10 Grupa Komandosów dzieli się na cztery zespoły, z których każdy w osobnym pojeździe patroluje główne siedziby Sił Bezpieczeństwa (GNR – Guarda Nacional Republikana – Narodowa Gwardia Republikańska, PSP – Polícia de Segurança Pública – Policja Bezpieczeństwa Publicznego, DGS – Direção-Geral de Segurança – Dyrekcja Generalna ds. Bezpieczeństwa ) oraz okolic Calçada da Ajuda (RC7- 7. Pułk Kawalerii i RL2 – 2. Pułk Lansjerów)
– W 5. Batalionie Strzelców (BC 5 -Batalhão de Caçadores) major Cardoso Fontão informuje oficerów o przebiegu akcji i założeniach MFA. Akcja zostaje rozpoczęta.
Kapitan António Ramos opuszcza redakcję Jornal do Comércio i kieruje się do rezydencji generała Spinoli, gdzie nad ranem pojawiają się podpułkownik Dias de Lima i major Carlos Alexandre de Morais.
23:25 – Kapitan Garcia Correia wraca do Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) w towarzystwie drugiego komendanta, podpułkownika Henrique Sanchesa, którego tego dnia zaprosił do siebie na kolację, aby podjąć, bezowocną jak się okazało, próbę namówienia go do przystąpienia do MFA. Zrozumiawszy, że oficer dyżurny został zastąpiony, rozkazuje mu zdjęcie naramiennika, ale rozkaz nie zostaje wykonany.
23:30 – Henrique Sanches wzywa do swojego gabinetu majora Costa Ferreirę, kapitanów Garcię Correię i Correię Bernardo, porucznika Ribeiro Sardinhę i nowego oficera dyżurnego, kapitana Pedro Aguiara. Chce ich zniechęcić do akcji rewolucyjnej. Zostaje jednak przez oficerów poinformowany o ich decyzji, a także o gotowości do przystąpienia do akcji wszystkich oficerów znajdujących się w Praktycznej Szkole Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) tej nocy.
25.04
00:00 – Joăo Paulo Dinis kończy swój program radiowy i, zgodnie z instrukcjami szefa MFA, wraca do domu.
00:20 – Paulo Coelho, w studio Radia Renascença przy ulicy rua Capelo w lizbońskiej dzielnicy Chiado, nie znając zobowiązań swoich kolegów z programu Limite, czyta ogłoszenia reklamowe. Mimo rozpaczliwych gestów Manuela Tomása, który znajduje się w kabinie technicznej razem z Carlosem Albino, że pora schodzić z anteny, radiowiec kontynuuje czytanie. Po 19 sekundach wielkiego napięcia, Tomás uderza w rękę technika José Videirę, co powoduje włączenie szpuli z nagraniem słynnego sygnału: piosenki Grândola, Vila Morena Zeki Afonso.
Około 00:30 – W Praktycznej Szkole Administracji Wojskowej (EPAM – Escola Prática de Administração Militar) grupa kapitanów i uzbrojonych żołnierzy informuje o aresztowaniu oficera dyżurnego, chorążego Pinto Bessa, i oficera prewencji, aspiranta milicji Leão. Kapitan Gaspar tymczasowo przejmuje funkcję oficera dyżurnego.
– W Bazie Wojskowej Santa Margarida (CIMSM – Campo de Instrução Militar de Santa Margarida) ładowane są magazynki i przygotowywane materiały wojenne.
– W Praktycznej Szkole Artylerii (EPA- Escola Prática de Artilharia) trwają ostateczne przygotowania do zamachu (rozpoczęte o 23:00), kapitan Santos Silva przejmuje dowodzenie, wspomagany przez poruczników Ruaza, Salesa Grade i Sousę Brandão.
– W Praktycznej Szkole Piechoty (EPI – Escola Prática de Infantaria), kapitanowie Rui Rodrigues, Aguda i Albuquerque nakazują uformowanie kompanii interwencyjnej złożonej z trzech podwójnych pięćdziesięcioosobowych grup. Kapitan Silvério wciela w życie plan obrony terenu. Majorzy Aurélio Trindade i Cerqueira Rocha proszą pułkownika Jasmins de Freitas, żeby przejął dowodzenie jednostką.
00:40 – W Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) w Santarém oficerowie MFA próbują przekonać podpułkownika Henrique Sanchesa, aby się do nich przyłączył. Nie mogąc go przekonać, decydują się na jego zaresztowanie.
– Na Poligonie Serra da Carregueira (CTSC – Campo de Tiro da Serra da Carregueira) kapitanowie Oliveira Pimentel i Frederico Morais rozpoczynają przygotowania do wypełnienia powierzonej im misji przejęcia RTP (Rádio e Televisão de Portugal – portugalski publiczny nadawca radiowo-telewizyjny).
01:00 – W 5. Batalionie Strzelców (BC 5 -Batalhão de Caçadores) major Fontão rozkazuje chorążemu Frazão kontrolę i osobistą ochronę centrali telefonicznej. Rozkazuje zamknięcie bram i wyłączenie centralnego radia.
– W Bazie Wojskowej Santa Margarida (CIMSM – Campo de Instrução Militar de Santa Margarida) porucznik Luís Pessoa zbiera kaprali i uzyskuje od nich natychmiastową zgodę na przystąpienie do Ruchu.
– W Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) major Rui Costa Ferreira przejmuje dowodzenie.
01:30 – W Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) Salgueiro Maia zarządza pobudkę i rozkazuje uformowanie szyku. Żołnierze reagują entuzjastycznie. Salgueiro Maia będzie nimi dowodził z pomocą porucznika Alfredo Assunçăo.
– W Centrum Szkolenia Obrony Antyrakietowej i Ochrony Wybrzeża (CIAAC – Centro de Instrução Anti-Aérea e de Costa) w Cascais grupa młodych oficerów nie zostaje wpuszczona do jednostki, która wbrew oczekiwaniom nie przyłącza się do Ruchu. Oficerowie kontaktują się z dowództwem i proszą o przydzielenie nowego zadania.
– Żołnierze Praktycznej Szkoły Administracji Wojskowej (EPAM – Escola Prática da Administração Militar) są uzbrojeni. Na zewnątrz panuje spokój.
– W 14. Pułku Piechoty (RI 14 – Regimento de Infantaria 14) kapitaniowie Gertrudes da Silva, Silveira Costeira, Aprígio Ramalho, Ferreira do Amaral i Augusto wzywają podoficerów i przedstawiają im sytuację. Przejmują kontrolę nad centralą telefoniczną i radiową oraz Telekomunikacją Wojskową (Serviço de Telecomunicaçőes Militares, STM).
– W 3. Pułku Kawalerii (RC 3 – Regimento de Cavalaria 3) w Estremoz wypełnienie zadania nastręcza trudności: mają kierować się na Lizbonę kolumną pojazdów wojskowych, stacjonować przy wjeździe na Most Salazara, oczekiwać na rozkazy dowództwa. Komendant, pułkownik Caldas Duarte prosi o czas na przemyślenie decyzji.
02:00 – W 14. Pułku Piechoty (RI 14 – Regimento de Infantaria 14) w Viseu, rozpoczynają się przygotowania kompanii, która wyruszy w kierunku Figueira da Foz, gdzie połączy się z innymi jednostkami, biorącymi udział w misji (10. Pułk Piechoty – Regimento de Infantaria 10,RI 10; 2. Centrum Nauki Jazdy – Centro de Instrução e Condução de Auto, CICA 2; 3. Pułk Artylerii Ciężkiej – Regiemnto de Artilharia Pesada 3,RAP 3), aby stworzyć zgrupowanie „November”.
– Kompania interwencyjna złożona z trzech podwójnych grup, dowodzona przez kapitana Rui Rodriguesa opuszcza Praktyczną Szkołę Piechoty (EPI – Escola Prática de Infantaria) w Mafrze, aby udać się przez Malveira, Loures, Frielas i Camarate, aż do lizbońskiego lotniska Portela, które mają zająć i obronić.
– W 5 Batalionie Strzelców (Batalhão de Caçadores, BC5) major Cardoso Fontão rozkazuje rozdysponować broń, naboje i urządzenia radiowe oraz stworzyć kompanie.
– Dwa pojazdy ciężkie i jeden jeep z 47 mężczyznami opuszczają Poligon Serra da Carregueira (CTSC – Campo de Tiro da Serra da Carregueira) i kierują się do wyznaczonego celu.
02:30 – Kapitanowie Dinis de Almeida i Fausto Almeida Pereira z powodzeniem wykonują plan przejęcia kontroli nad 3. Pułkiem Artylerii Ciężkiej (RAP 3 – Regimento de Artilharia Pesada 3) w Figueira da Foz, pacyfikując kaprali będących na służbie. Almeida Pereira otwiera bramy jednostki dla oficerów Szkoły Podchorążych (ECS – Escola Central de Sargentos) w Águeda.
– Siły Praktycznej Szkoły Piechoty (EPI – Escola Prática de Infantaria) rozpoczynają przejęcie kluczowych punktów w Mafrze, oczekując na przejęcie miasta i dróg dojazdowych.
02:40 – Siły Praktycznej Szkoły Inżynieryjnej (EPE – Escola Prática de Engenharia) wyruszają z Tancos w kierunku mostu Golegã-Chamusca, gdzie łączą się z Kompanią Strzelców 4241/73 i 4246/73 z Santa Margarida.
02:50 – Kolumna w liczbie 100 żołnierzy (dwa pojazdy lekkie i trzy ciężkie) z Praktycznej Szkoły Administracji Wojskowej (EPAM – Escola Prática da Administração Militar) dowodzona przez kapitana Teófilo Bento, kieruje się do wyznaczonego celu.
03:00 – A siedziba Telewizji Portugalskiej (Rádio e Televisăo de Portugal – R.T.P.) – kryptonim Mónaco – zostaje przejęta przez siły Praktycznej Szkoły Administracji Wojskowej (EPAM – Escola Prática da Administração Militar).
– Siły Praktycznej Szkoły Artylerii (EPA – Escola Prática da Artilharia) – złożone z artylerii BTR8,8 i zmotoryzowanej kompanii artyleryjskiej w sumie 16 pojazdów wojskowych, dowodzonych przez kapitanów Oliveira Patrício i Mira Monteiro, poprzedzonych cywilnym pojazdem rozpoznawczym– spotykają się przed jednostką i wyruszają z Vendas Novas do Lizbony.
– Artyleria Praktycznej Szkoły Artylerii (EPA – Escola Prática da Artilharia) (BTR 10,5) pod dowództwem kapitana Duarte Mendesa zajmuje pozycje obserwacyjne przy drogach do Montemor-o-Novo i Lavre, broni dostępu do nich i zapewnia bezpieczeństwo jednostki.
– Dwie kompanie operacyjne wyruszają z kwatery 5. Batalionu Strzelców (BC 5 -Batalhão de Caçadores).
– José Jorge Letria i Eugénio Alves, którzy od nadania pierwszego sygnału przemierzają całą Lizbonę, są świadkiem tego wydarzenia
– Zobowiązani do przekazania sygnału wyjścia 5. Batalionu Strzelców (BC 5 -Batalhão de Caçadores), major Campos Moura i kapitan Correia Pombinho, którzy czekają na ukryci za murem więzienia, wyruszają żeby poinformować 10 Grupę Komandosów o wyjściu BC 5.
– W Lamego, w Centrum Kształcenia Sił do Działań Specjalnych (CIOE – Centro de Instrução de Operações Especiais), dowódca – podpułkownik Sacramento Marques – wydaje rozkaz wyruszenia kompanii sił specjalnych, które po pięciu godzinach docierają do Porto.
– W tym mieście, siły Centrum Nauki Jazdy (CICA 1- Centro de Instrução e Condução Auto 1) dowodzone przez podpułkownika Carlos Azeredo, wkraczają do Głównej Bazy Regionu Wojskowego Porto (QG/RMP – Quartel-General da Regiăo Militar do Porto), zamieniając ją w posterunek dowodzenia sił operacyjnych Regionu Północnego.
03:07 – Spotkanie 10 Grupy Komandosów z drugą kompanią 5. Batalionu Strzelców (Batalhão de Caçadores, BC5) dowodzoną przez porucznika Mascarenhas u zbiegu ulic Castilho i Sampaio Pina. Major Fontăo nawiązuje kontakt podając hasło Coragem!(Odwagi), na które kapitan Mendonça de Carvalho odpowiada Pela Vitória! (Za zwycięstwo!)
03:12 – Połączywszy siły udają się do budynku Rádio Clube Português, który zostaje otwarty przez portiera Alcino Leal. Do środka wchodzi ośmiu oficerów, siedmiu z nich uzbrojonych w pistolety Walther. Siedziba radia zostaje przejęta bez problemów i kapitan Santos Coelho informuje Komendę Dowództwa o tym, że México przeszło w ręce MFA.
03:15 – Kolumna z Poligonu Serra da Carregueira (CTSC – Campo de Tiro da Serra da Carregueira) dowodzona przez kapitanów Frederico Moraisa i Oliveirę Pimentel, dociera do siedziby Radia i Telewizji Portugalskiej i przejmuje oficjalną stację radiową. Tóquio było ostatnim elementem przejęcia kontroli nad trzema głównymi obiektami komunikacji społecznej.
około 03:15 – Kompanie Strzelców 4241/73 i 4246/73 (Ccaç 4241/73 – Companha de Caçadores i Ccaç 4246/73 – Companha de Caçadores) spotykają się z siłami Praktycznej Szkoły Inżynieryjnej (EPE – Escola Prática de Engenharia). Kompania Strzelców 4241/73 (Ccaç 4241/73 – Companha de Caçadores) idzie na ośrodek emisyjny R.C.P. w Porto Alto; Kompania Strzelców 4246/73 (Ccaç 4246/73) wyrusza do Vila Franca de Xira w celu zajęcia Mostu Marechal Carmona; siły Praktycznej Szkoły Inżynieryjnej (EPE – Escola Prática de Engenharia) natomiast zmierzają do Lizbony, żeby zająć pozycje obronne w Mennicy (Casa da Moeda).
03:16 – W punkcie dowodzenia MFA zostaje przechwycona rozmowa telefoniczna generała Andrade e Silva, Ministra Wojska, z profesorem Silva Cunha, Ministrem Obrony, w której obaj wymieniają się informacjami dotyczącymi ogólnej sytuacji. Wiedzą o przygotowaniach do ważnej konspiracyjnej kolacji, ale Generalna Dyrekcja ds. Bezpieczeństwa (DGS -Direção-Geral de Segurança) obserwuje oficerów. Pierwszy członek rządu przyznaje, że sytuacja jest niezmiennie pod kontrolą… wszystko jest w porządku, nie ma żadnego problemu w żadnym miejscu w kraju. Rozmowa zostaje przerwana przez najwyższego urzędnika DGS, który łączy się z Ministrem Obrony i oczekuje na drugiej linii.
03:30 – Siły Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) dowodzone przez kapitana Salgueiro Maię z dziesięcioma pojazdami ciężkimi, 12 pojazdami transportowymi, dwiema karetkami i jeepem, poprzedzone pojazdem cywilnym z trzema oficerami, opuszczają Santarém i udają się w kierunku Lizbony.
– Pierwsza kompania 5. Batalionu Strzelców (BC 5 -Batalhão de Caçadores 5) pod dowództwem kapitana Bicho Beatriz, zajmuje pozycje w okolicy Głównej Bazy Wojskowej Regionu Wojskowego Lizbony (QG/RML – Quartel General da Regiăo Militar de Lisboa). Oficer dyżurny, aspirant Silva, informuje o sytuacji szefa Naczelnego Dowództwa, pułkownika Duque. Od tego momentu zaczyna się proces ochrony głównodowodzących MFA.
– Carlos Albino i Manuel Tomás wycofują się z budynków Radia Renascença.
Około 03:30 – Pojawia się pierwszy oficjalny komunikat sił rządowych o rozpoczęciu działań Ruchu, w Porto – pułkownik Santos Júnior, komendant lokalnej Policja Bezpieczeństwa Publicznego (PSP – Polícia de Segurança Pública), informuje Komendanta Narodowej Gwardii Republikańskiej (GNR – Guarda Nacional Republicana) o przejęciu Głównej Bazy Regionu Wojskowego Porto (QG/RMP – Quartel-General da Regiăo Militar do Porto) przez buntowników.
03:31 –Ministrowie Obrony i Wojska wracają do rozmowy telefonicznej i dochodzą do wniosku, że prezydent Republiki tego dnia może się przemieszczać według uznania, ponieważ wszystko tam [okolice miasta Tomar] jest w należytym porządku.
03:40 – Kolumna 10. Pułku Piechoty ( Regimento de Infantaria 10 -RI 10) z Aveiro, pod dowództwem kapitana Pizarro, dociera do bram 3. Pułku Artylerii Ciężkiej – Regiemnto de Artilharia Pesada 3,RAP 3). Pułkownik Sílvio Aires de Figueiredo, dowódca ostatniej jednostki, zostaje aresztowany przez kapitana Dinisa de Almeidę. Za jakiś czas stworzą Zgrupowanie Północne: po uformowaniu kolumny 3. Pułku Artylerii Ciężkiej – Regiemnto de Artilharia Pesada 3,RAP 3) i uzbrojeniu grup przybyłych z Aveiro, oczekują na przybycie sił z Centrum Nauki Jazdy (CICA 2 – Centro de Instruçăo de Conduçăo Auto 2) z Figueira da Foz i 14. Pułku Piechoty (RI 14 – Regimento de Infantaria 14) z Viseu.
03:55 – Zmotoryzowana kompania 14. Pułku Piechoty (RI 14 – Regimento de Infantaria 14) pod dowództwem kapitana Silveira Costeira, uformowana przez 4 pojazdy ciężkie, 1 karetkę i 1 pojazd cywilny, wyrusza z kwatery i udaje się w kierunku Tondela, Santa Comba Dăo, Luso, Anadia i Cantanhede.
03:56 – Do Punktu Dowodzenia dociera informacja, że element zaskoczenia przestał działać. Dokument obejmujący zapis podsłuchu rozmów telefonicznych – zatytułowany A Fita do Tempo (Taśma czasu) – odnotowuje Koncentracja sił, które podążają kierunku Lizbony. On (Minister Wojska?) już tam jedzie (?)
03:57 – W związku z brakiem informacji o kolumnie Praktycznej Szkoły Piechoty (EPI – Escola Prática de Infantaria), która jeszcze nie zdobyła lotniska, przyspieszono nadanie komunitaku, który był przewidziany na godzinę 4:00.
04:00 – Pluton 5. Batalionu Strzelców (BC 5 -Batalhão de Caçadores) kieruje się do rezydencji Antónia de Spínoli, aby zapewnić mu bezpieczeństwo.
– Program A noite é nossa (Noc jest nasza) nie nadaje informacji publicystycznych, emituje jedynie muzykę.
04:15 – Generał Eduardo Martins Soares, dowódca Regionu Wojskowego Porto (RMP – Regiăo Militar do Porto), apeluje do pułkownika Rui Mendonçy (komendanta 8. Pułku Piechoty – RI 8) i Carneiro de Magalhăes (komendanta 13. Pułku Piechoty – RI 13) – obu z Bragi, żeby udali się do Porto i uwolnili Główną Bazę Wojskową (QG -Quartel Geral) z rąk buntowników. Obaj dowódcy jednostek odmawiają wykonania rozkazu.
04:20 – Kolumna Praktycznej Szkoły Piechoty (EPI – Escola Prática de Infantaria), dowodzona przez kapitana Rui Rodriguesa, przejmuje kontrolę nad Bazą Lotniczą nr.1 w Figo Maduro (AB1 Aeródromo Base nr 1) i nad lotniskiem w Lizbonie. Kapitan Costa Martins przesyła komunikat NOTAM – zamyka przestrzeń powietrzną nad Porygalią i kieruje wszystkie loty na lotnisko w Las Palmas i w Madrycie. Ruch przejmuje kontrolę nad punktem Nova Iorque.
04:22 – W rozmowie telefoniczne z Silvą Cunhą, żona ministra Wojska mówi, że Alberto już wyszedł z domu.
04:26 – Pierwszy komunikat Ruchu Sił Zbrojnych (MFA) nadany przez Rádio Clube Português odczytany przez Joaquima Furtado. Po nim nadawany zostaje hymn narodowy, a następnie marsze wojskowe. Szczególnie jeden, który staje się hymnem MFA i którego autorem jest John Philip de Sousa. Portugalczycy zdają sobie sprawę, że w kraju dzieje się coś ważnego.
– W 2. Grupie Artylerii Przeciwlotniczej (GACA 2 – Grupo de Artilharia Contra Aeronaves 2) w Torres Novas kapitanom wojska zawodowego: Pacheco, Dias Costa i Ferreira da Silva, udaje się zwerbować chorążych, dowódców kompanii, które oczekiwały na wyjazd na wojnę do Terytoriów Zamorskich.
04:30- Główna Baza Regionu Wojskowego Lizbony (QG/RML – Quartel Geral da Região Militar de Lisboa) poddaje się. Major Cardoso Fontão przekazuje dowództwu, że Canada została zajęta bez problemów.
-Oddziały Centrum Nauki Jazdy (CICA 1- Centro de Instrução e Condução de Auto 1) zatrzymują, Szefa Sztabu Głównej Bazy Regionu Wojskowego Lizbony (QG/RML – Quartel Geral da Região Militar de Lisboa) oraz pułkownika Ramos de Freitas podczas gdy tamci opuszczają swoje rezydencje
04:45- zostaje wyemitowany drugi komunikat MFA apelujący o wstrzymanie się od ewentualnych akcji przeciwko Ruchowi
-pierwsza grupa 5. Batalionu Strzelców (BC 5 -Batalhão de Caçadores) dowodzona przez majora Fontão wkracza do budynku Rádio Clube Português.
-zostaje ogłoszony alarm w Głównej Bazie Regionu Wojskowego Coimbry (QG/RMC – Quartel General da Região Militar de Coimbra). Okazuje się, że większa część jednostek podąża za Ruchem (MFA).
-Dowódca Regionu Wojskowego Lizbony spotyka się z członkami sztabu generalnego w domu swojego zastępcy
05:00- po bezproblemowym przebyciu drogi, kolumna Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) przejeżdża przez bramki opłat autostradowych w Sacavém
Około 05:00- Dowództwo Głównej Bazy Regionu Wojskowego Evora (Quartel General da Regiao Militar Evora) otrzymuje rozkaz, z Ministerstwa Wojska, do wkroczenia w stan najwyższej gotowości
-Marcelo Caetano odbiera telefon od dyrektora generalnego Policji Międzynarodowej i Ochrony Państwa/Generalnej Dyrekcji Bezpieczeństwa (PIDE/ DGS – Polícia Internacional e de Defesa do Estado/ Direção-Geral de Segurança), majora Silva Pais, z informacją, że Rewolucja wyszła na ulice miasta. Sytuacja jest bardzo poważna i w związku z tym Premier powinien się schronić w koszarach siedzibie Narodowej Gwardii Republikańskiej (GNR- Guarda Nacional Republicana) przy placu Largo do Carmo
05:15-Trzeci komunikat, który podobnie jak pozostałe, zaleca mieszkańcom pozostanie w domach. Lecz większość, wbrew poleceniom, wychodzi na ulicę i manifestuje swoje poparcie dla działań wojskowych, wchodzą pomiędzy żołnierzy i w ten sposób nadając przewrotowi wojskowemu cechy prawdziwej rewolucji.
05:19-generał Nascimento dzwoni do generała Luz Cunha niedawno mianowanego Szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych (CEMGFA – Chefe do Estado-Maior General das Forças Armadas) i przekazuje, że na ulicach jest mnóstwo wojska, lepiej się tam udać.
Około 5:20- Generał Viotti de Carvalho, zastępca Szefa Sztabu Generalnego Armii, nakazuje komendantowi Praktycznej Szkoły Wojsk Łączności (A Escola Prática de Transmissões- EPTm) kontynuowanie nasłuchu komunikatów wojskowych i przekazywanie ich Sztabowi Generalnemu, co od wielu już godzin było wykonywane przez jednostkę, ale na rzecz MFA.
05:27- Ministerstwo Wojska wydaje rozkaz 6. Pułkowi Piechoty (Regimento de Infantaria RI 6 ) z Porto, aby odbił Główna Bazę Regionu Wojskowego Północnego (Q.G./R.M.N – Quartel General da Região Militar do Norte). Nie został on jednak wykonany gdyż jednostka przeszła na stronę MFA
05:30 – W drodze do Terreiro do Paço, Salgueiro Maia mija się z wozami Policji na Campo Grande i około 10 minut później, ze specjalnymi jednostkami przy Alei Fontes Pereira
Około 05:30- Komendant Terytorialny Algarve (CTA- Comando Territorial do Algarve) nakazuje przejście w stan najwyższej gotowości swoim trzem jednostkom
05:32- Minister Wojska zleca generałowi Carvalhais objęcie ochroną poczty, sieci wodociągowej i elektrycznej.
05:45- Czwarty komunikat, będący syntezą poprzednich, ostrzegający w dalszym ciągu przed nie do końca opanowaną sytuacją
05:46 – Ministerstwo Wojska nakazuje komendantowi 7. Pułku Kawalerii (Regimento de Cavalaria 7- RC 7), pułkownikowi Antonio Romeiras Junior, aby wziął wozy bojowe M47 i zajął pozycje w Vale dos Cavalos, w celu zatrzymania oddziału Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) wspomnianego w Cartaxo i który zmierza do Lizbony.
05:50 – Jednostka Centrum Nauki Jazdy (CICA 1- Centro de Instrução e Condução Auto 1) zajmuje stację nadawczą Radio Clube Português w Miramar (Porto).
Około 05:55 – Oddziały pod dowództwem Salgueiro Maia zatrzymują się na Terreiro de Paço – to demonstracja siły. Zostają otoczone budynki ministerstw, Ratusz, siedziba firmy Marconi i Banco de Portugal oraz 1. Dywizja Policji Bezpieczeństwa Publicznego (1a. Divisão da PSP), zaś w kierunku okien Ministerstwa ds. Wojska skierowane zostają karabiny maszynowe. Jesteśmy tutaj aby obalić rząd – oznajmia Salguiero Maia dziennikarzowi Adelino Gomes.
05:59- Minister Obrony dzwoni do pułkownika Romeiras Junior i nakazuje: zobacz, czy uda Ci się uratować sytuację, jesteśmy otoczeni. Otrzymuje odpowiedź, iż posiłki są już przy Avenida 24 de Julho i zmierzają w stronę ministerstwa.
Około 06:00- Sztab Generalny Okręgu Wojskowego Tomar nakazuje jednostkom przejście w stan najwyższej gotowości. Lecz, już parę godzin wcześniej siły z Tancos (Praktyczna Szkoła Inżynieryjnej -EPE – Escola Prática de Engenharia) , Santa Margarida (Kompanie Strzelców 4241/73 i 4246/73 – CCaç 4241 i 4246) oraz z Santarém przeszły na stronę MFA.
– W kompanii 2. Grupy Artylerii Przeciwlotniczej (GACA 2 – Grupo de Artilharia Contra Aeronaves 2) w Torres Novas nastąpiła niespodziewana zmiana – z sił wrogich rewolucji żołnierze stają się jej sprzymierzeńcami, zajmują koszary i odpierają ataki, pomimo braku kontaktu z dowództwem MFA aż do godziny 20 dnia 26 kwietnia
06:05- Chorąży dowodzący plutonem wozów bojowych AML/Chaimites wzmocnionym przez Panhards z 7. Pułku Kawalerii (Regimento de Cavalaria 7 -RC7), David e Silva przybywa na Terreio do Paço i pomimo przychylności jaką darzy rząd, dołącza pod rozkazy Salgueiro Maia, przyłączając się do Ruchu. Dwa inne plutony 2. Pułku Lansjerów (Regimento de Lanceiros 2 – RL2) ochraniające Ministerstwo Wojska podejmują podobną decyzję, w przeciwieństwie do pozostałych, które pomagają w ucieczce członków rządu.
06:10- Minister Obrony prosi generała lotnictwa Henrique Troni , aby wysłał nad Terreiro do Paço dwa samoloty.
06:50-sekcja haubic 2. Pułku Ciężkiej Artylerii (RAP 2 – Regimento de Artilharia Pesada 2) z Vila Nova de Gaia zajmuje pozycje po obu stronach mostu Arrabida w Porto – dostęp mają jedynie siły przyjazne (MFA)
-jeden z oddziałów 2. Pułku Lansjerów (Regimento de Lanceiros 2 – RL 2) dowodzony przez porucznika Ravasco usiłuje, bez sukcesu, odzyskać Główną Bazę Regionu Wojskowego Lizbony (QG/RML – Quartel Geral da Região Militar de Lisboa).
07:00- Jednostki Praktycznej Szkoły Artylerii (EPA – Escola Prática da Artilharia) z Vendas Novas, pod dowództwem kapitanów Patrício i Mira Monteiro, zajmują wzgórze Chrystusa Króla w Almadzie (kryptonim Londres)
– na Terreiro de Paço, od strony Ribeira das Naus, pojawia się pluton zwiadowczy Panhard z 7. Pułku Kawalerii (RC 7 – Regimento de Cavalaria 7) dowodzony przez drugiego komendanta- podpułkownika Ferrand de Almeida, który w obliczu wyboru między rozpoczęciem ostrzału a poddaniem się, decyduje się na drugie rozwiązanie i zostaje aresztowany
– oddział 3. Pułku Kawalerii (RC 3 – Regimento de Cavalaria 3) z Estremoz, pod dowództwem kapitanów Andrade Moura i Alberto Ferreira, opuszcza koszary i kieruje się w stronę Setúbal, w celu dotarcia do Mostu Salazara (obecnie Most 25 kwietnia). W konsekwencji nieudanego zamachu w Caldas, do 3. Pułku Kawalerii (RC 3 – Regimento de Cavalaria 3) przyłączają się kapitanowie Miquelina Simões i Gastão Silva, z 1. Pułku Lansjerów z Elvas (Regimento Lançeiros 1).
– Zgrupowanie Północ (Agrupamento Norte), w skład którego w tamtym momencie wchodzą siły 3. Pułku Artylerii Ciężkiej (RAP 3– Regiemento de Artilharia Pesada 3) i 2. Centrum Nauki Jazdy ( CICA 2- Centro de Instrução e Condução de Auto 2) z Figueira da Foz oraz 10. Pułk Piechoty( RI 10 – Regimento de Infantaria 10) z Aveiro, opuszcza koszary i udaje się w stronę miasta Leiria
07:30- 14. Pułk Piechoty (RI 14 – Regiemnto de Infantaria 14) z Viseu przybywa do Figueira da Foz i dołącza do jednostek Zgrupowania Północ przed przybyciem do Leirii. Dowódcą zostaje kapitana Gertrudes da Silva
– Luis Filipe Costa odczytuje piąty komunikat Ruchu Sił Zbrojnych (MFA), w którym przedstawione zostały szczegółowe cele MFA
-w okolicach Radio Clube Português jest przetrzymywany podpułkownik Chorao Vinhas, tymczasowy komendant 5. Batalionu Strzelców (BC 5 -Batalhão de Caçadores)
-druga kolumna Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria), składająca się z pięciu wozów bojowych (2 M47 i 3 M42) oraz dwóch plutonów strzeleckich (około sześćdziesięciu mężczyzn), dowodzony przez kapitana Correia Bernardo, dociera do granic miasta Santarém, zamierza dotrzeć do Lizbony, by dać wsparcie oddziałowi Salgueiro Maia. Sprzyjający rozwój sytuacji sprawia, że nie jest to konieczne.
07:40- Kompania Strzelców ( Companhia de Caçadores – Ccaç 4241/73) zajmuje stację nadawczą Radio Clube Português w Porto Alto
07:50- Kapitanowie Glória Alves i Ferreira Lopes na czele plutonu 5. Centrum Nauki Jazdy (CICA 5- Centro de Instrução e Condução de Auto 5) z Lagos zajmują centrum retransmisji w Fóia
08:00- zostaje przerwana dostawa prądu do stacji nadawczej Radio Clube Português w Porto Alto, przechodzi na zasilanie z zapasowego generatora
-kompania Centrum Kształcenia Sił do Działań Specjalnych (CIOE – Centro de Instrução de Operações Especiais), dowodzona przez kapitana Delgado da Fonseca, dociera do Porto i kieruje się w stronę 1. Centrum Nauki Jazdy (CICA 1- Centro de Instrução e Condução de Auto 1)
08:15 – Oddział Narodowej Gwardii Republikańskiej (GNR), które opuściły koszary w Cabeço de Bola, składający się z 12 Land Roverów, zajmują pozycje na Campo de Cebolas. Po krótkiej wymianie zdań z Salgueiro Maia oraz z powodu nierównomiernego rozkładu sił, dowódca jest zmuszony opuścić to miejsce.
08:22 – Szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych (CEMGFA – Chefe do Estado-Maior General das Forças Armadas), generał Luz Cunha powiadamia Szefa Sztabu Wojska – generała Paiva Brandão, że postara się użyć środków Praktycznej Szkoły Kwatermistrzowskiej (EPSM- Escola Pratíca de Serviço Material) ,żeby zająć pozycje. Muszą pojechać autostradą, potem jakąś podrzędna drogą i niech uważają na dowódcę tej jednostki, bo oddanie Ferranda załamało go.
08:30- komunikat MFA zostaje wyemitowany po raz pierwszy przez Portugalskie Radio (RTP)
08:50- kolumna składająca się z dziewięciu pojazdów militarnych Praktycznej Szkoły Inżynieryjnej (EPE – Escola Prática de Engenharia) z Tancos stacjonuje w pobliżu stacji nadawczej Radio Clube Português, aby wzmocnić jej obronę. Po pewnym czasie wraca na drogę w kierunku Lizbony, gdzie zajmuje swój pierwotny cel – Mennicę.
09:00- fregata Almirante Gago Countinho dowodzona przez kapitana marynarki Seixas Louça zajmuje pozycję naprzeciwko Terreio do Paço, zagrażając bezpośrednio oddziałom Salgueiro de Maia. Wobec tej sytuacji, artyleria Ruchu (MFA), stacjonująca w Crísto-Rei, dostaje rozkaz zatopienia fregaty jeśli ta otworzy ogień. Okręt wojenny otrzymał, zastępcy Szefa Sztabu Floty Wojennej, admirała Jaime Lopes, polecenie gotowości do otwarcia ognia. Rozkaz oddania wystrzału nigdy nie nadszedł.
– Major Cardoso Fontão zatrzymuje w pobliżu Głównej Bazy Regionu Wojskowego Lizbony (QG/RML – Quartel Geral da Região Militar de Lisboa) generała brygady Serrano, który 16 marca dowodził oblężeniem 15. Pułku Piechoty (RI 15 – Regimento de Infantaria 15)
– Lekarz Carlos Vieira da Rocha, przyjaciel generała i właściciel samochodu Peugeot przybywa do rezydencji Spínoli i tego samego dnia pod wieczór zawozi go do Quartel do Carmo
09:15- siły Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) wraz z wozami bojowymi AML i Panhard , dowodzone przez chorążego Sequeira Marcelino oraz aspiranta Pedro Ricciardi wspierają obronę Głównej Bazy Regionu Wojskowego Lizbony (QG/RML – Quartel Geral da Região Militar de Lisboa) w Sao Sebastião da Pedreira
09:35- Na Terreiro do Paço docierają połączone siły 4 CC/M 47, kompanii strzelców 1. Pułku Piechoty oraz z kilku plutonów Żandarmerii Wojskowej dowodzone przez generała brygady Junquiera dos Reis , drugiego komendanta Regionu Wojskowego Lizbony (RML – Região Militar de Lisboa) . Dwa z wozów bojowych, pod dowództwem majora Pato Anselmo, zajmują pozycje w Ribeira das Naus, zaś dwa pozostałe na czele z porucznikiem Romeiras Junior przedostają się na Rua de Arsenal.
09:40 – ochraniani przez pojazdy opancerzone z 7. Pułku Kawalerii (RC 7 – Regimento de Cavalaria 7), ministrowie; Obrony – Silva Cunha, Spraw Wewnętrznych – Cesar Moreira Baptista, Wojska – Andrade e Silva, Marynarki – Pereira Crespo, szef Sztabu generalnego Sił Zbrojnych, gubernator wojskowy Lizbony – Edmundo Luz Cunha, podsekretarz sztabu Wojska – porucznik Viana de Lemos oraz admirał Hernirque Terneiro, uciekają przez tylną cześć budynku Ministerstwa Wojska wybijając dziurę w ścianie łączącej je z biblioteką Ministerstwa Marynarki . Na wewnętrznym parkingu wsiadają do samochodu, którym zostają przetransportowani do 2. Pułku Lansjerów, gdzie instalują stanowisko dowódcze oddziałów wiernych Rządowi.
10:00- na ulicy Rua de Arsenal porucznik Alfredo Assunção z Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) podejmuje próbę negocjacji z pułkownikiem Romeiras Junior oraz generałem brygady Junqueira dos Reis.
– generał atakuje emisariusza rewolucjonistów wymierzając mu trzy ciosy pięścią co spotyka się z brakiem reakcji i opanowaną postawą pułkownika.
Generał brygady nakazuje otworzyć ogień do pułkownika strzelać, ale jego rozkaz nie zostaje wykonany za sprawą interwencji pułkownika Romeiras. Pułkownik Assunção wraca do swojego oddziału.
10:10- na Terreiro do Paço dociera podpułkownik Correia de Capos wysłany przez dowództwo z Pontinha z zadaniem koordynowania operacją
10:15- grupa komandosów, w skład której wchodzą Correia de Campos i Jaime Neves, przeszukuje Ministerstwo Wojska, potwierdzając ucieczkę ministrów, których mieli za zadanie schwytać. Przystępują do aresztowania wielu wyższych oficerów, między innymi pułkownika Alvaro Fontoura- szefa gabinetu ministra wojska. Aresztowani zostają stopniowo przewiezieni do 1. Pułku Inżynieryjnego (RE 1 – Regimento de Engenharia 1).
10:30- po kilku bezowocnych próbach zmuszenia majora Pato Anselmo do poddania się, cel zostaje osiągnięty przez cywila – byłego chorążego Fernando Brito e Cunha, który wykonuje polecenia Correia de Campos. Dwa wozy bojowe i oddziały, które za nimi podążają przechodzą na stronę rewolucjonistów, pod zwierzchnictwo Salgueiro Maia.
– Zgrupowanie Północne (Agrupamento Norte), dowodzone przez kapitana Gertrudes da Silva, dociera do Peniche w celu zajęcia owianego złą sławą więzienia politycznego. W obliczu oporu stawianego przez Policję Międzynarodową i Ochrony Państwa/Generalną Dyrekcję Bezpieczeństwa (PIDE/ DGS – Polícia Internacional e de Defesa do Estado/ Direção-Geral de Segurança), kompania 2. Centrum Nauki Jazdy – Centro de Instrução e Condução de Auto, CICA 2) i dwa oddziały haubic z 3. Pułku Artylerii Ciężkiej – Regiemnto de Artilharia Pesada 3,RAP 3), otaczają ten obiekt, podczas gdy większa część oddziałów zmierza do Lizbony.
10:45- Z powodu utraty połowy swojego oddziału, drugi dowódca Regionu Wojskowego Lizbony (RML – Quartel General da Regiăo Militar de Lisboa) przemieszcza CC/M47 dowodzone przez chorążegoFernando Sottomayor (7. Pułk Piechoty – RC 7 – Regimento de Cavalaria 7) do Ribeira das Naus. Następnie od generała brygady Junquiera dos Rei otrzymuje rozkaz ostrzelania Salgueiro Maia, kiedy ten znajduje się między rogiem budynku Ministerstwa Wojska a ścianą innego budynku znajdującego się przy rzece próbując doprowadzić do poddania się ostatnich sił wiernych rządowi. Chorąży odmawia wykonania rozkazu i zostaje zatrzymany oraz przewieziony do 2. Pułku Lansjerów (RL2 – Regimento de Lanceiros 2)
10:50- Junqueira dos Reis ,bez powodzenia, nakazuje żołnierzom otworzyć ogień. Wobec ogólnego nieposłuszeństwa, generał oddaje dwa strzały w powietrze i kieruje się w stronę Rua de Arsenal, gdzie znajduje się wóz bojowy dowództwa 7. Pułku Kawalerii (RC 7 – Regimento de Cavalaria 7).
11:00- Nie będąc w stanie wymusić posłuszeństwa, drugi gubernator wojskowy Lizbony, utrzymuje siły wierne reżimowi na tych samych pozycjach, nie podejmuje żadnych działań
– Rządowi udaje się przerwać emisję radiostacji Rádio Clube Português wyłączając nadajnik z Monsanto
– siłom 5. Batalionie Strzelców (BC 5 -Batalhão de Caçadores) udaje się pojmać Głównego Kwatermistrza Sił Zbrojnych , generała Louro de Sousa
11:30- Jednostki stacjonujące na Terreiro de Paço dzielą się kierując się;
– Praktyczna Szkoła Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) do koszar przy Largo do Carmo, przemarszowi towarzyszą entuzjastyczne okrzyki ludności cywilnej
– oddziały 7. Pułku Kawalerii (Regimento de Cavalaria 7), 2. Lansjerów (Laceiros 2) oraz 1. Piechoty (Infantaria 1),w skład których wchodziło 16 wozów opancerzonych, dowodzone przez Jaime Neves i przez poruczników Cavalaria Badete i Baluda Cid, kierują się do sztabu głównego Legionu Portugalskiego (Quartel-General da Legião Portuguesa ) (kryptonim Marrocos)
11:45 – Nowy komunikat MFA, informujący, że sytuacja w całym kraju, od północy aż po południe, została opanowana i, że wkrótce nadejdzie godzina wyzwolenia
12:00 – Fregata Gago Coutinho wycofuje się na wody Mar da Palha
– na placu Rossio, kompania 1 Pułku Piechoty z Amadory dowodzona przez kapitana Fernandesa, próbuje zagrodzić przejście do koszar przy Largo do Carmo kolumnie Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria). Po krótkiej wymianie zdań z dowódcą oddziałów, przechodzą one na stronę Salgueiro Maia.
12:30- koszary Narodowej Gwardii Republikańskiej (GNR) przy Largo do Carmo zostają otoczone przez kolumnę Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria)
12:45 – Przeciwnicy Narodowej Gwardii Republikańskiej (GNR) zajmują pozycje na tyłach oddziałów Salgueiro Maia
13:00 – Komunikat MFA uspokaja rodziny wojskowych walczących po stronie rewolucjonistów
– w związku z otoczeniem koszar na Largo do Carmo, generał brygady Junquiero dos Reis kieruje się wraz z dwoma CC/M47 , lansjerami oraz strzelcami, którzy mu pozostali wierni reżimowi w stronę placu Largo de Camões w nadziei, że wraz z siłami Narodowej Gwardii Republikańskiej (GNR) uda mu się uwolnić Premiera. Szybko okazuje się to niemożliwe. Kompania 1. Pułku Piechoty (RI 1) dołącza do szeregów MFA, a także część garnizonu M/47 opuszcza go, stawiając generała brygady w trudnej sytuacji , wobec rosnącej siły rewolucjonistów.
13:15- Kolumna 3. Pułku Kawalerii (RC 3) z Estremoz dociera mostu Salazara (Ponte Salazar – obecnie most 25 Kwietnia)
13:30- Wyposażony w broń automatyczną helikopter Alouette III (zwany Helicanhão) przelatuje nad placem Largo do Carmo siejąc strach wśród wojskowych i cywilów
13:40- Dowódca i Sztab Legionu Portugalskiego (Legião Portuguesa) ogłaszają kapitulację
14:00- Przerwanie dostawy prądu do stacji nadawczej Rádio Clube Português w Miramar (Porto).
14:30- Clarisse Guerra odczytuje do mikrofonów Rádio Clúbe Português kolejny komunikat MFA , w którym zostają przedstawione cele Ruchu oraz lista opanowanych punktów. Zostaje również postawione Marcelo Caetano ultimatum zmuszające go do poddania się
Około 15:10- Sagueiro Maia przez megafon wzywa żołnierzy znajdujących się w koszarach przy Largo do Carmo do poddania się w przeciągu 10 minut. Chwilę przed tym otrzymuje od dowództwa MFA wiadomość napisaną przez majora Otelo Saraiva de Carvalho, w której ten nakazuje mu wygłoszenie ostrzeżenia-ultimatum.
15:15- Z Tarafaria zostaje uwolnionych jedenastu żołnierzy przetrzymywanych tam od czasu zamachu w Caldas
15:30- po 15 minutach bez odpowiedzi, Salguiero Maia nakazuje porucznikowi Santos Silva ostrzelanie górnego piętra koszar, po czym powtórnie wzywa do kapitulacji
15:45- z koszar przy Largo do Carmo wychodzi major Hugo Velasco, członek MFA, aby porozmawiać z Salgueiro Maia
16:00- pułkownik Abrantes da Silva na prośbę Salgueiro Maia wchodzi dokoszar, by rozmawiać z obleganymi
– Siły Centrum Kształcenia Sił do Działań Specjalnych (CIOE – Centro de Instrução de Operações Especiais) kierują się w stronę studia Radia Portugalskiego (R.T.P) na Monte de Viragem i Rádio Clube Português (R.C.P) przy ulicy Tenente Valadim w Porto w celu ich zajęcia
16:15-kapitan Salguiero Maia rozkazuje chorążemu Carlosowi Beato umieszczenia swoich podwładnych na balkonach budynku Campanhia de Seguros Império (Towarzystwo Ubezpieczeniowe Imperium) i stamtąd ostrzelać przy pomocy broni automatycznej G-3 główne wejście do koszar
16:25- Dowódca sił Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) wobec braku odpowiedzi ze strony oblężonych w koszarach przy Largo do Carmo, nakazuje ustawić gotowy do strzału wóz opancerzony, rozpoczyna odliczanie, kiedy przerywa mu porucznik Alfredo Assunçao prowadzący dwóch cywilów. Są to Pedro Feytor Pinto, dyrektor Biura ds. Informacji przy Sekretariacie Stanu ds. Informacji i Turystyki, oraz Nuno Távora którzy twierdzą iż mają wiadomość od generała Spínoli dla Marcelo Caetano.
16:30- Salgueiro Maia zezwala na ich wejście do koszar.
Około 16:30- Spinola informuje dowództwo MFA, iż został poproszony przez Marcelo Caetano o osobiste przyjęcie jego kapitulacji. Otelo po zasięgnięciu opinii współobecnych, zgadza się na to.
16:45- obydwaj posłańcy opuszczają budynek koszar i odjeżdżają jipem wraz z Alfredo Assunção do domu Spínoli, który w tym czasie właśnie jedzie już na Largo do Carmo.
17:00 – Salgueiro Maia wchodzi do Quartel do Carmo i rozmawia z Marcelo Caetano, który po zadaniu paru pytań, stawia żądanie, wedle którego jeden z generałów (Spínola, którym już o tym rozmawiał przez telefon) miałby przejąć władzę tak by nie dostała się w ręce „ulicy”.
17:00- Salgueiro Maia prosi Francisco Sousa Tavares i Pedro Coelho- opozycjonistów powiązanych z Komisją Wyborczą Unii Demokratycznej (CEUD- Comissão Eleitoral da Unidade Democrática) i Partią Socjalistyczną (PS – Partido Socialista), o pomoc w odsunięciu cywilów od budynku. Sousa Tavares wspina się na budkę strażniczą Narodowej Gwardii Republikańskiej (GNR) , skąd przez megafon apeluje o zachowanie spokóju.
17:45- Generał António de Spínola przybywa na plac Largo do Carmo w towarzystwie podpułkownika Diasa de Lima, majora Carlosa Alexandre Moraisa, kapitana Antónia Ramosa oraz dr. Carlosa Vieiry da Rocha. Po dłuższej chwili, zatrzymywany przez tłum zebranych, Peugeot którym przyjechali, dotaciera do bram koszar przy Largo do Carmo.
18:00- António de Spínola w towarzystwie Salgueiro da Maia (który informuje go w jaki sposób dotychczasowi członkowie rządu zostaną wyprowadzeni z budynku) wchodzi do koszar w celu przeprowadzenia rozmowy z Marcelo Caetano.
18:15- Spínola spotyka się z Marcelo i tłumaczy mu jakie środki zostaną podjęte podczas wyprowadzania go z budynku i dalszej ewakuacji na Maderę, w tym czasie Salgueiro Maia prosi ludność cywilną o opuszczenie placu, aby umożliwić wyjście szefowi rządu oraz ministrom. Jego prośba zostaje zignorowana.
18:20- Komunikat MFA informuje o poddaniu się Marcelo Caetano oraz byłych członków jego rządu, ukrywających się w Carmo.
18:25- Na rozkaz Salgueiro Maia, żołnierze tworzą kordon oddzielający bramę koszar od placu, aby zapewnić bezpieczeństwo Marcelo Caetano podczas ewakuacji
18:30- Zgrupowanie Północ (Agrupamento Norte) dociera do Lizbony.
– samochód pancerny Chaimite wjeżdża tyłem do budynku koszar
19:00- Marcelo Caetano, Rui Patrício i Moreira Baptista opuszczają koszary przy Largo do Carmo w samochodzie pancernym Chaimite (Bula) kierując się do Quartel da Pontinha
-lizbońska dzielnica Baixa pełna jest ludzi wiwatujących na cześć zwycięskich Sił Zbrojnych i wolności.
19:50- Komunikat MFA, w którym oficjalnie zostaje potwierdzone obalenie rządu
20:05- Oświadczenie Ruchu Sił Zbrojnych (MFA) zostaje obwieszczone przez rozgłośnię Rádio Clube Português
Około 20:30- Na ulicy rua António Maria Cardoso, gdzie mieści się siedziba Policji Międzynarodowej i Ochrony Państwa/Generalnej Dyrekcji Bezpieczeństwa (PIDE/ DGS – Polícia Internacional e de Defesa do Estado/ Direção-Geral de Segurança) agenci policji politycznej otwierają ogień do zebranych w tym miejscu powodując śmierć czterech osób oraz raniąc dziesiątki innych
21:00- samochód pancerny Chaimite (Bula) oraz kolumna Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) docierają do koszar przy Largo do Carmo .
Około 21:00 – siły 3. Pułku Artylerii Ciężkiej – Regimento de Artilharia Pesada 3,RAP 3) i Praktycznej Szkoły Piechoty (EPI – Escola Prática de Infantaria) przemieszczają się do punktu dowodzenia 1. Strefy Powietrznej w Monsanto, aby pojmać ministra Obrony, Wojska i Marynarki oraz innych wojskowych wysokich rangą, którzy ukrywają się tam od południa, i przewieść ich do 1. Pułku Inżynieryjnego (RE 1 – Regimento de Engenharia 1)
22:00- Spadochroniarze docierają do więzienia w Caixas, gdzie siły Policji Międzynarodowej i Ochrony Państwa/Generalnej Dyrekcji Bezpieczeństwa (PIDE/ DGS – Polícia Internacional e de Defesa do Estado/ Direção-Geral de Segurança) nadal stawiają opór
23:30- Praktyczna Szkoła Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) dociera do koszar 7. Pułku Kawalerii (RC 7 – Regimento de Cavalaria 7) i 2. Pułku Lansjerów (RL 2 – Regimento de Lanceiros 2) i zajmuje je bez problemu gdyż ich dowódcy się poddają.
26.04
01:30- Rada Ocalenia Narodowego (Junta de Salvação Nacional), w skład której wchodzą komandor porucznik António Rosa Coutinho , pułkownik Carlos Galvão de Melo, generał Francisco da Costa Gomes, generał brygady Jaime Silvéiro Marques, komandor José Pinheiro de Azevedo i generał Manuel Diogo Neto- nieobecny w Portugalii kontynentalnej, prezentuje się Narodowi za pośrednictwem Telewizji Portugalskiej (RTP) czytając oświadczenie i ogłaszając Antónia de Spínolę prezydentem
Około 07:00- podpułkownik Almeida Bruno udaje się na ulicę rua Almirante Saldanha w lizbońskiej dzielnicy Restelo, by zabrać byłego prezydenta Republiki, Américo Tomása na lotnisko, skąd samolot DC-6, zabierze go na Maderę.
-Podpułkownik Lopes Pires odwozi na lotnisko byłego premiera, Marcelo Caetano, oraz byłych ministrów Silva Cunha i Moreira Baptista.
07:30- Major Vitor Alves przedstawia w mediach ostateczną wersję programu MFA
07:40- Samolot DC-6 startuje z lizbońskiego lotniska Portela i obiera kurs na Funchal
09:46- w siedzibie Policji Międzynarodowej i Ochrony Państwa/Generalnej Dyrekcji Bezpieczeństwa (PIDE/ DGS – Polícia Internacional e de Defesa do Estado/ Direção-Geral de Segurança) przy ulicy rua António Maria Cardoso, w wyniku zajęcia budynku przez siły Wojska i Marynarki dochodzi do bezwarunkowej kapitulacji policji politycznej
Około 10:00- Kapitulacja Fortu Caixas
11:00- Salguiero Maia wraz z siłami Praktycznej Szkoły Kawalerii (EPC – Escola Prática da Cavalaria) zajmuje budynek Sekretariatu Generalnego Obrony Narodowej (Secretariado-Geral da Defesa Nacional) znajdujący się w Cova de Moura, który stanie się siedzibą Rady Ocalenia Narodowego (Junta de Salvação Nacional) oraz MFA
13:00- Stopniowo są wypuszczani na wolność więźniowie polityczni z Caixas i Peniche
– po pierwszej konferencji prasowej z udziałem Rady Ocalenia Narodowego zostaje przedstawiony program MFA, który został zaprezentowany tego samego dnia rano przez majora Vitor Alves w koszarach w Pontinha.
28.04
Mario Soares wraca do Portugalii
29.04
Álvaro Cunhal wraca do Portugalii
(in Revista Camões, n.º 5, 1999)